Derby là gì? Trận derby trong bóng đá là gì?

Người hâm mộ bóng đá quốc tế, đặc biệt là bóng đá châu Âu không thể không biết tới thuật ngữ derby là gì. Mỗi trận derby đều nhận được sự chú ý đặc biệt của truyền thông và cổ động viên. Nhìn lại những trận derby kinh điển nhất của bóng đá châu Âu.

Derby là gì?

Trong tiếng Anh, trận derby có thể được viết là “local derby” hay “derby game”. Trong bóng đá, đây là những cụm từ chỉ những trận đấu của hai đội bóng đến từ cùng một thành phố, cùng một vùng miền hay thậm chí là hai đội bóng trong một quốc gia.

Tìm hiểu chi tiết Derby là gì

Derby vốn nghĩa gốc trong tiếng Anh là cuộc đua ngựa. Cuộc đua ngựa có tên là Derby do Bá tước vùng Derby ở nước Anh tổ chức vào năm 1780. Khoảng 10 năm sau, người ta bắt đầu sử dụng nhiều từ derby để chỉ các trận đấu thể thao. Một thời gian người ta dùng thuật ngữ “local derby” để chỉ một cuộc thi đấu thể thao giữa các đội ở cùng một địa phương.

Lần đầu tiên thuật ngữ “derby” được dùng trong môn bóng đá là năm 1914 khi tờ báo Daily Express ra tháng 10/1914 đăng tải một đoạn trích dẫn: “A local Derby between Liverpool and Everton”. Đoạn trích này có nghĩa là trận Derby giữa Liverpool và Everton.

Không phải tự nhiên người ta lại quan tâm tới các trận đấu của các đối thủ ở cùng một địa phương. Bởi lẽ hai đội bóng ở cùng một địa phương bao giờ cũng có sự cạnh tranh nhau gay gắt. Các trận đấu derby diễn ra hết sức kịch tính, quyết liệt.

Có thể kể ra đây nhiều cặp đấu được mệnh danh là các trận derby nổi tiếng thế giới. Đó là trận derby thành phố cảng Liverpool giữa Liverpool và Everton. Trận derby thành phố Manchester (Anh) giữa Manchester United – Manchester City. Trận derby Bắc London giữa Arsenal và Tottenham Hotspur. Trận derby thành Milan (Ý) giữa Inter Milan – AC Milan. Trận derby thành phố Madrid (Tây Ban Nha) Real Madrid – Atletico Madrid. Trận derby thành phố Buenos Aires (Argentina) giữa hai kình địch Boca Juniors và River Plate.

Ý nghĩa trận derby ngày nay đã mở rộng ra với ý chỉ hai đội bóng mạnh nhất của một nền bóng đá. Ví dụ, Manchester United và Liverpool (Anh), Juventus và Inter Milan (Ý), Bayern Munich và Borussia Dortmund (Đức), Paris Saint Germain và Olympique Marseille  (Pháp)…

Những trận derby kinh điển trên thế giới

Trận derby thành Manchester (Man United và Man City)

Trận Derby Manchester chính là chỉ các cuộc đối đầu của hai đội bóng cùng thành phố Manchester là Manchester City và Manchester United.

Trận  Derby Manchester đầu tiên diễn ra vào năm 12/11/1881 giữa St. Mark’s (West Gorton, tiền thân của Man City) và Newton Heath (tiền thân của Man United). Kết quả, Newton Heath giành chiến thắng với tỷ số 3-0.

Tính đến 2018, Man Utd và Man City đã gặp nhau trong 176 trận derby thành Manchester. Thành tích nghiêng về quỷ đỏ với 73 trận thắng, Man City mới 51 lần vượt qua MU và hai đội hòa nhau 52 lần.

Những chiến thắng đậm nhất trong các trận derby thành Manchester bao gồm: Man United 1–6 Man City năm 1926, Man United 0–5 Man City năm 1955, Man United 5–0 Man City năm 1994, Man United 1–6 Man City 2011.

Trận derby Manchester cũng không tránh khỏi bạo lực. Năm 1970, Huyền thoại một thời của sân Old Trafford là George Best chủ động tấn công Glyn Pardoe bên phía Man City làm cầu thủ này gãy xương. Một tình huống khác năm 2001, Roy Keane của Man xanh đã có pha vào bóng ác ý buộc Alf-Inge Haaland phải nằm viện.

Trận derby Bắc London (Tottenham Hotspur vs Arsenal)

Thủ đô London nước Anh có rất nhiều đội bóng tham dự Ngoại hạng Anh như: Chelsea, Arsenal, Tottenham, West Ham và Fulham. Thế nhưng chỉ có cặp đấu Tottenham Hotspur vs Arsenal được mệnh danh là trận derby. Do cả Arsenal và Tottenham Hotspur đều nằm ở phía Bắc thành phố nên người ta gọi đây là trận derby Bắc London hay cặp đấu The Spurs – The Gunners.

Đến 2018 đã diễn ra 195 trận derby bắc London. Lịch sử đối đầu đang nghiêng về Arsenal với 81 chiến thắng, Tottenham mới chỉ có 63 lần vượt qua pháo thủ, hai đội hòa nhau 51 lần.

The Spurs – The Gunners gặp nhau lần đầu tiên vào ngày 4/12/1909, kết quả The Gunners thắng với tỷ số tối thiểu. Tuy nhiên, thời điểm này chưa có khái niệm trận derby Bắc London.

Đến năm 1913 khi Arsenal chuyển đến ngôi nhà mới là Highbury khá gần với sân nhà của Tottenham, giữa hai đội bắt đầu nảy sinh cạnh tranh mâu thuẫn.

Mối bất hòa giữa hai đội bóng được đẩy lên đỉnh điểm vào năm 1913 khi nổ ra một cuộc bình chọn đội bóng tham gia giải bóng đá cao nhất nước Anh. Kết quả pháo thủ giành chiến thắng với 18 phiếu trong khi gà trống chỉ về đích thứ hai với 8 phiếu.

Mối thù hằn của hai CLB tiếp tục được “đổ dầu vào lửa” bằng phi vụ Arsenal mua lại trung vệ tài năng Sol Campbell từ Tottenham. Người hâm mộ cho rằng Cambell đã phản bội lại Spurs. Ngay cả khi cầu thủ này đã nói lời chia tay Gunners thì người hâm mộ vẫn không thể tha thứ cho chàng trung vệ da màu.

Derby vùng Merseyside (Liverpool vs Everton)

Đây được coi là trận derby ít bạo lực hơn cả ở Vương quốc Anh. Hai đội thường đem đến cho người hâm mộ những trận đấu cống hiến và đẹp mắt.

Hai đội gặp nhau lần đầu vào năm 1894, cho đến nay Derby Merseyside trải qua 231 trận đấu. Trong đó, Liverpool đang chiếm ưu thế với 92 trận thắng, Everton mới có 66 trận thắng và 2 đội hòa nhau 73 lần.

Kể từ năm 2010 đến nay, đội bóng chủ sân Goodison Park đã có 17 trận liên tiếp không giành chiến thắng trong các trận derby vùng Merseyside.

Một số trận đấu kinh điển của hai đội như The Reds giành chiến thắng 5-0 trước The Toffees năm 1962. Năm 1988, Everton đã đánh bại kỷ lục 29 trận bất bại trên mọi đấu trường của Liverpool.

Derby Milan (Inter Milan và AC Milan)

Derby della Madonnina (hay derby Milan) là cặp đấu được trông đợi nhất ở giải vô địch quốc gia Italia giữa Inter Milan và AC Milan.

Tính đến tháng 10/2018 đã có tổng cộng 22 trận derby thành Milan diễn ra. Đây là hai đội bóng giàu thành tích bậc nhất không chỉ của thành phố Milan mà còn của cả nước Ý.

Cặp đấu không chỉ gây chú ý về mặt chuyên môn mà còn đến từ người hâm mộ.

Bóng đá Ý luôn nổi tiếng với những ultra quá khích tới mức bị kích động. Cộng đồng ultra của cả hai biến cặp đấu này thành một trong những trận derby bạo lực nhất thế giới.

Một dấu ấn đáng quên của trận derby thành Milan là vào năm 2005. Hai đội nửa xanh và nửa đỏ đen thành Milan chạm trán nhau tại vòng tứ kết UEFA Champions League. Năm đó, Inter có nguy cơ bị loại, khiến các cổ động viên càng trở nên quá khích. Hội ultra trên khán đài đã ném tất cả những gì có thể xuống sân San Siro khiến trận đấu buộc phải hủy bỏ. Thủ thành Dida của Rossoneri hứng chịu hậu quả nặng nề nhất khi lĩnh cả trái pháo sáng vào đầu.

Derby thành Rome (AS. Roma vs Lazio)

Derby della Capitale (derby thủ đô Rome) hay tiếng Việt thường gọi là “chiến tranh trong bóng đá” để chỉ về sự thù địch của hai đội bóng ở thủ đô nước Ý là AS. Roma vs Lazio.

Đây được coi là một trong những trận derby nóng bỏng nhất thế giới. Vụ việc đình đám nhất xảy ra năm 1979 khi một cổ động của Lazio tên là Vincenzo Paparelli chết ngay trên khán đài do bị pháo sáng trúng vào đầu từ một cổ động viên bên phía Roma làm ra.

Một trận derby thành Rome năm 2004, đã bị hủy bỏ khi một đứa trẻ bị sát hại. Kết quả vẫn có 13 người bị bắt và 170 người bị thương do các nhóm ultras ẩu đả kinh hoàng.

Mỗi trận derby, hai nhóm ultras Lazio (Curva Nord) và ultras của Roma (Curva Sud)bao giờ cũng được tách biệt trên khán đài mỗi nhưng điều đó cũng không thể ngăn được bạo lực xảy ra.

Galatasaray và Fenerbahce

Galatasaray và Fenerbahce là hai đội bóng giàu thành tích bậc nhất bóng đá Thổ Nhĩ Kỳ. Đây cũng là cặp đấu thù địch có tiếng trong là bóng đá thế giới.

Fenerbahce là đội bóng đại diện cho giai cấp vô sản ở phần đất thuộc về châu Á của thủ đô Istanbul. Trong khi,  Galatasaray là đội bóng của tầng lớp trung và thượng lưu. Cả hai đội bóng coi việc chiến thắng kình địch còn quan trọng hơn việc giành chức vô địch hay không.

Năm 1996, Galatasaray lên ngôi vô địch cúp Quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ, một lá cờ của đội bóng này được phất cao trên khán đài của Fenerbahce như một sự khiêu khích khiến các cổ động viên của Fenerbahce vô cùng tức giận xé nát lá cờ.

Derby thành phố Buenos Aire (Boca Juniors vs River Plate)

Những trận derby nhuốm màu bạo lực không chỉ có châu Âu mà có ở bất cứ đâu có sự hâm mộ bóng đá quá khích như tại Argentina. Cuộc đối đầu của Boca Juniors vs River Plate được coi là trận “Siêu kinh điển” của Argentina và châu Mỹ.

Mối hận thù giữa Boca Juniors và River Plate có một phần nguyên nhân từ sự phân biệt gia cấp. Bởi đội Boca là đại diện cho tầng lớp lao động còn River là đội bóng nhà giàu của tầng lớp tư sản.

Một sự việc gây chấn động xảy ra vào ngày 23/6/1968, trận đấu diễn ra trên sân vận động  Estadio Monumental đã khiến 71 người chết vì giẫm đạp lên nhau. Mối thù địch của hai nhóm cổ động viên kinh khủng tới mức những nhà quản lý phải dùng mọi biện pháp kiểm soát đám đông quá khích như xây hào nước ngăn cách khán đài với sân vận động, dựng hàng rào thép gai trên khán đài….